Η έκρηξη της Επανάστασης

«Ως μία βροχή έπεσεν εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας»

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Λόγος προς τους Γυμνασιόπαιδες
στην Πνύκα, 8 Οκτωβρίου 1838

Το επαναστατικό πρόσταγμα δόθηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στις 24 Φεβρουαρίου 1821 από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες: Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος!

Είχε προηγηθεί στις 26-30 Ιανουαρίου 1821 η μυστική σύσκεψη της Βοστίτσας (Αιγίου), παρουσία σημαντικών ιεραρχών και προκρίτων της ευρύτερης περιοχής, μελών της Φιλικής Εταιρείας. Τον Μάρτιο του 1821, η Πελοπόννησος βρίσκεται πλέον σε επαναστατικό αναβρασμό. Η πολιορκία του φρουρίου της Πάτρας αποτελεί την πρώτη ελληνο-οθωμανική σύγκρουση, με ηγετική την παρουσία του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Τον Μάιο του 1821, συγκαλείται στον χώρο της Μονής των Καλτετζών Μαντινείας παν-πελοποννησιακή συνέλευση, υπό την προεδρία του επικεφαλής της Μεσσηνιακής Γερουσίας Πέτρου Μαυροµιχάλη.

Σταδιακά, το κύμα της Επανάστασης γιγαντώνεται και εκτός Πελοποννήσου· οι κατά τόπους κληρικοί ευλογούν τα όπλα και ο Αγώνας αρχίζει.

Σε αντίποινα για την εξέγερση του χριστιανικού ποιμνίου, οι Τούρκοι απαγχονίζουν τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ στις 10 Απριλίου 1821, Κυριακή του Πάσχα. Το νεκρό του σώμα διαπομπεύεται και ρίπτεται στη θάλασσα.

Ωστόσο, οι νικηφόρες για τους Έλληνες αναμετρήσεις στη στεριά και στη θάλασσα διαδέχονται η μία την άλλη. Η επαναστατική ορμή είναι πια γενικευμένη και ασυγκράτητη.