Page 112 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ 3
[Ιλαρίων Σιναΐτης ο Κρης, Μητροπολίτης Τυρνόβου]
Τοις απανταχού ευρισκομένοις Ομογένεσιν Όσοι της του Γένους Δόξης και ωφελείας. Ζηλωταί
τυγχάνουσιν. Εν Κωνσταντινουπόλει, Εν τω του Γένους Ελληνικώ Τυπογραφείω. Εν Έτει ᾳωικ ́. Βιβλιοθήκη της Βουλής
Ο ΙΛΑΡΙΩΝ ΣΙΝΑΐΤΗΣ Ο ΚΡΗΣ (1765- 1838), με σπουδές και δράση στην Κρήτη, το Κάιρο, την Ίο, το Βουκουρέστι και την Κωνστανινούπολη, βρέθηκε κοντά στο Πατριάρχη Γρηγόριο Ε ́, ενώ το 1821 εξελέξη μητροπολίτης Τυρνόβου στη Βουλγα- ρία. Μετέφρασε στη νεοελληνική την Αγία Γραφή.
Του αποδίδεται και το παρόν έργο – καθώς δηλώνε- ται σε αυτήν ως «ο της τυπογραφίας θεωρός» – με το οποίο αναγγέλεται η ανακαίνιση της Πατριαρχικής Τυπογραφίας και προσκαλούνται να δημοσιεύσουν
ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ 4
σε αυτό έργα τους οι Έλληνες διανοούμενοι. Από με- ρίδα φιλελεύθερων λογίων, του κύκλου του Κοραή συμπεριλαμβανομένου, εκλήφθηκε – μάλλον υπερβο- λικά – ως προσπάθεια συγκέντρωσης, άρα ελέγχου και λογοκρισίας, των εκδοτικών δραστηριότητων των Ελλήνων διαφωτιστών.
Το κείμενο αποτελεί εγκώμιο της τυπογραφίας και του Διαφωτισμού στην ελληνική εκδοχή του, ενώ καταδεικνύει τη δεσπόζουσα θέση της Εκκλησίας ως πνευματικού ταγού του ελληνικού έθνους.
Ατρόμητος ο εκ Μαραθώνος [Αδαμάντιος Κοραής]
Σάλπισμα Πολεμιστήριον. Δευτέρα έκδοσις, διωρθωμένη, καί ηυξημένη μέ προσθήκην εις τό τέλος.
Εν Πελοποννήσωι, Εκ της ελληνικής τυπογραφίας Ατρομήτου του Μαραθωνίου. 1821. Βιβλιοθήκη της Βουλής
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ (Δεκέμβριος 1821), διο- θρωμένη και επαυξημένη, του επαναστατικού φυλλα- δίου «Σάλπισμα Πολεμιστήριον», που είχε εκδοθει το 1801. Πρόκειται για ψευδώνυμο έργο του κορυφαίου Έλληνα διαφωτιστή Αδαμάντιου Κοραή (1748-1833).
Δίνεται ως συγγραφέας και εκδότης ο «Ατρόμητος ο εκ Μαραθώνος» και τόπος έκδοσης η Πελοπόννησος, ενώ στην πραγματικότητα τυπώθηκε στο Παρίσι, πι- θανόν στην τυπογραφία του Eberhart, σε επιμέλεια του Φίλιππου Φουρναράκη. Προτάσσονται Προλε- γόμενα του Guerrier de Dumast, μεταφρασμένα από τον Κωστανίνο Πολυχρονιάδη. Ο G. de Dumast με τη σειρά του είχε μεταφράσει στα γαλλικά το Σάλπισμα τον Ιούλιο του 1821 (Appel aux Grecs).
Η πρώτη έκδοση, επίσης με το ψευδώνυμο του Ατρομήτου Μαραθωνίου και τόπο έκδοσης την Αλε- ξάνδρεια, είχε τυπωθεί στο Παρίσι στην τυπογραφία Didot. Στο μεταξύ είχε μεταφραστεί στα ρωσικά από τον Σπ. Δεστούνη (Πετρούπολη 1807).
Όπως και στην πρώτη έκδοση, τίθεται προμετωπίδα με παράσταση υπόδουλης γυναίκας, εν μέσω ερει- πίων, ρακένδυτης και ταλαιπωρημένης, με τα χέρια υψωμένα σε στάση ικεσίας, ενώ καταδυναστεύεται
από τον Οθωμανό δίπλα της. Η σύνθεση αυτή ανα- καλεί την εμβληματική παρουσίαση της υπόδουλης Ελλάδας στη σελίδα τίτλου του «Γραφικού ταξιδιού στην Ελλάδα» του Choiseul Gouffier (Παρίσι 1782) [αρ. κατ. Ι.1.2].
Παρά τις επιφυλάξεις του Κοαρή για την πρόωρη εκ- δήλωση της Ελληνικής Επανάστασης – θέλοντας προ- ηγουμένως να έχουν τεθεί ισχυρά θεμέλια παιδείας και αυτογνωσίας – και το παρόν κείμενο καταδεικνύει τον ενθουσιασμό του. Απευθύνεται στο θυμικό των συ- μπατριωτών του, επιχειρηματολογώντας συχγρόνως για το προγονικό μεγαλείο και την πολιτισμική ιστορία της Ελλάδας. Το εθνεγερτικό του κάλεσμα είναι αδια- πραγμάτευτο: «ΘΑΝΑΤΟΣ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ! έξω των δύο τούτων άλλη πλέον εκλογή δεν μας έμεινεν, αν η μακρά δουλεία δεν ηφάνισεν ολότελα από τας ψυχάς μας και αυτήν την αίσθησιν ότι είμεθα άνθρωποι».
Κατά τούτο, το Σάλπισμα Πολεμιστήριο του Κοραή είναι ενδεικτικό του επαναστατικού αναβρασμού που είχε κυριεύσει τον Ελληνισμό στα πρόθυρα της Επα- νάστασης και των ιδεολογικών ζυμώσεων που οδή- γησαν στο 1821.
112 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!