Page 410 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!
P. 410
ΙΙΙ.5
Ι. Μακρυγιάννης
Όπλα του Αγώνα
Ιωάννης Μακρυγιάννης (περ. 1782-1827)
ΓΈΝΝΉΜΈΝΟΣ ΣΤΟ ΑΒΟΡΊΤΊ της ορεινής Δωρίδας από φτωχή οικογένεια, το οικογενειακό του όνομα ήταν Τριανταφύλ- λου. Το προσωνύμιο «Μακρυγιάννης» του είχε αποδοθεί λόγω του υψηλού του αναστήματος. Το 1804 ο πατέρας του Δημήτριος σκο- τώθηκε σε συμπλοκή με τους Τούρκους στη Λιβαδειά. Από το 1817 αρχίζει να ασχολείται με το εμπόριο και χάρη στην εργατικότητά του αποκτά σημαντικά κέρδη.
Το 1820 συλλαμβάνεται από τα σουλτανικά στρατεύματα, με την κατηγορία της συνεργασίας με τον Αλή Πασά, δραπετεύει όμως και καταφεύγει στα βουνά, ακολουθώντας τον αρματολό Γώγο Μπακό- λα. Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία, το 1822 διορίζεται υποδιοικητής του Κάστρου (της Ακρόπολης) με διοικητή τον Ιωάννη Γκούρα. Ένα χρόνο αργότερα ορίζεται από τον Άρειο Πάγο Πολιτάρχης (‘επιστά- της δημοσίας τάξεως’) των Αθηνών.
Πήρε μέρος και στους δύο εμφυλίους υποστηρίζοντας τη μερίδα των κυβερνητικών. Ως επιβράβευση μέσα στο 1824 προήχθη δια- δοχικά σε χιλίαρχο, αντιστράτηγο και στρατηγό. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, συμμετείχε σε μάχες κρίσιμες για την εξέλιξη της Επανά- στασης, όπως της Βελίτσας και της Πέτρας, το καλοκαίρι του 1823, όπου συμπολέμησε με τον Νικήτα Σταματελόπουλο, και η μάχη των Μύλων (Ιούνιος 1825), στην οποία ο Ιμπραήμ Πασάς ηττήθηκε κατά κράτος. Το 1826 κατά την πολιορκία των Αθηνών από τον Κιου- ταχή, ο Μακρυγιάννης οχυρώθηκε στον Σερπετζέ (Ωδείο Ηρώδου του Αττικού), προτάσσοντας σθεναρή αντίσταση και διασώζοντας την Ακρόπολη. Στην εκστρατεία της Αττικής έλαβε μέρος μέχρι την τελική παράδοση της Ακρόπολης στους Τούρκους, τον Απρίλιο του 1827.
Κατά την καποδιστριακή περίοδο, τοποθετήθηκε Γενικός Αρχηγός της Εκτελεστικής Δυνάμεως της Πελοποννήσου, όμως σύντομα ήρθε σε ρήξη με τον Κυβερνήτη. Στα χρόνια του Όθωνα, πρωτοστά- τησε στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Τελικά, κατηγο- ρήθηκε για συνωμοσία κατά του βασιλιά, συνελήφθη και καταδικά- στηκε σε θάνατο. Αποφυλακίστηκε με μεσολάβηση του Δημητρίου Καλλέργη, όμως η κλονισμένη υγεία του τον οδήγησε σε θάνατο στις 27 Απριλίου 1864.
Η περίοπτη θέση που κατέχει ο Μακρυγιάννης στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων οφείλεται, πέρα από τη συμμετοχή του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, στα Απομνημονεύματά του, τα οποία εξέδωσε το 1907 ο Γιάννης Βλαχογιάννης και που χαρακτηρίστηκαν από τους λογοτέχνες της «Γενιάς του 30 ́» ως ένα από τα αριστουργήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
410 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
ΊΊΊ.5.1
Karl Krazeisen (1794-1878)
Προσωπογραφία του Ιωάννη Μακρυγιάννη, 1828
λιθογραφία, 50 × 40,5 εκ.
υπογραφές: Hanfstaengl ft. 1828. (στο θέμα, κάτω αριστερά) Nach der Natur gez. von Kraxeisen. (κάτω αριστερά) Gedr. v. Selb. (κάτω δεξιά) επι- γραφή: MAKRIJANNIS. (κάτω κεντρικά)
Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων, αρ. ευρ. 895
ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΊΚΟ ΠΡΟΈΡΧΈΤΑΊ από τη σειρά προσω- πογραφιών του Karl Krazeisen [αρ. κατ. ΙΙΙ.1.2]. Τον Μακρυγιάννη είχε συναντήσει ο Krazeisen στην Αίγινα το 1827. Τον παρουσιάζει με βλέμμα στραμμένο προς τα αριστερά, ευγενικά χαρακτηριστικά, πλούσια ενδυμασία, σπάθα και πιστόλα στο σελάχι.
