Page 98 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

98 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
I.2.27
Ανδρέας Κριεζής (1813 - t.p.q. 1877) Προσωπογραφία του Ρήγα Φεραίου, 1840
λιθογραφία, 50,4 x 37,3 εκ.
υπογραφές:
Imp. Lith. de Lemercier Bénard et C.i.e. rue de Seine S.t G.n 55 (κάτω κεντρικά)
Α. Κριεζής (κάτω δεξιά)
χρονολογία: Παρίσια 1840 (κάτω αριστερά)
επιγραφές (διδασκαλία & αφιέρωση):
ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΣ. // Καλήτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, / Παρά σαράντα χρόνων σκλαβιά καί φυλακή. // Αφιερώθη η παρούσα εικών του πρωτομάρτυρος της Ελληνικής ελευθερίας τωι ενδοξοτάτωι Κυρίωι Ιωάννη Κωλέττηι / τωι κατά των της Ελλάδος τυράννων γενναίως αγωνισθέντι. (κάτω κεντρικά)
Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής, αρ. ευρ. 376
Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΡΙΕΖΗΣ (1813 – μετά το 1877), έχοντας εργαστεί στο βασιλικό τυπογρα- φείο και λιθογραφείο της Αθήνας, εντρύφησε στη λιθογραφία στο Παρίσι, όπου μετέβη για σπουδές το 1839, ενώ παράλληλα σπούδασε και ζωγραφική. Επιδόθηκε κυρίως στην προσωπογραφική τέχνη.
Εξαίρετο δείγμα της δεξιοτεχνίας του, τόσο στην θεματική του πορτραίτου όσο και στην τεχνική της λιθογραφίας, αποτελεί η λιθογραφία με τον Ρήγα Φεραίο, που τύπωσε στο Παρίσι το 1840, στο τυ- πογραφείο του Lemercier. Ο προσωγραφούμενος κοιτάζει κατ’ ενώπιον τον θεατή, αποδοσμένος με τα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά με τα οποία ο πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστησης Ρήγας κατοχυρώθηκε ιστορικά. Σε εντελώς παρόμοια απόδοση έχει φιλοτεχνήσει ο Κριεζής και το ζω- γραφικό πορτραίτο του Ρήγα (Μουσείο Μπενάκη, ΓΕ 11176). Στη λιθογραφημένη εκδοχή είναι εμ- φανές το ενδιαφέρον της προβολής του ήρωα, με τον δαφνοστολισμό του, και με την αναπραγωγή του γνωστού χωρίου από τον Θούριο «Καλύτερα
μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους σκλαβιά και φυλακή», το επαναστατικό άσμα με το οποίο ο Φεραίος προσπαθούσε να ξεσηκώσει τους υπόδουλους Έλληνες.
Ενδιαφέρον εδώ έχει η αφιέρωση του πορτραίτου του «πρωτομάρτυρα της ελληνικής ελευθερίας» στον Ιωάννη Κωλέττη, πρόεδρο του Εθνικού ή Γαλ- λικού Κόμματος. Είναι γνωστό ότι ο Έλληνας πολιτι- κός είχε επηρεαστεί από το κήρυγμα του Ρήγα, στις ιδέες του οποίου για την «ευρύχωρη Ελλάδα» είχε βασίσει και τη δική του «Μεγάλη Ιδέα». Το όραμα για την επέκταση του ελληνικού κράτους και την απε- λευθέρωση των υπόδουλων ακόμη Ελλήνων διακή- ρυξε και κατοχύρωσε με την ιστορική ομιλία του στις 14 Ιανουαρίου 1844, στην ελληνική Εθνοσυνέλευση, αναφορικά με την κατάρτιση του συντάγματος. Φαί- νεται επομένως ότι το ποτραίτο του Ρήγα παραγ- γέλθηκε στον Κριεζή από τον Κωλέττη το 1840, ενώ ευρισκόταν στο Παρίσι, ως πρέσβης της Ελλάδας στη Γαλλία, προβάλλοντας έτσι τον ευατό του ως ιδεολογικό επίγονο του μεγάλου οραματιστή Ρήγα.