Β. Λέσβιος, Στοιχεία Μεταφυσικής

Β. Λέσβιος, Στοιχεία Μεταφυσικής

Πληροφορίες Εκθέματος

Συγγραφέας: Βενιαμίν ο Λέσβιος
Τίτλος: Στοιχεία της Μεταφυσικής
Σελίδα/-ες: τίτλου & 300-301
Τόπος & Χρόνος: Βιέννη 1820
Εκδοτικός Οίκος: Εκ της Τυπογραφίας του Ιωάννου Σνείρερ
Προέλευση: Βιβλιοθήκη της Βουλής
Περιγραφή:

Ο Βενιαμίν ο Λέσβιος (1759-1824) διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στη γενέτειρά του και στα 17 του χρόνια μετέβη στη Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους, όπου χειροτονήθηκε μοναχός. Έλαβε εκκλησιαστική εκπαίδευση και συνέχισε τις σπουδές του σε ευρωπαϊκές πόλεις. Κατά το διδακτικό του έργο, αρχικά στις Κυδωνίες, το περιεχόμενο και η μεθοδολογία της διδασκαλίας του τού επέφεραν την κατηγορία της αθεΐας, διότι αμφισβητούσε την κοσμολογία της Αγίας Γραφής, υπερασπιζόμενος το ηλιοκεντρικό σύστημα και την ύπαρξη πλήθους κόσμων. Τελικά, με τη διαμεσολάβηση διακεκριμένων φίλων του, απαλλάχθηκε των κατηγοριών. Ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας, κήρυξε την Επανάσταση στις Κυδωνίες το 1821, ενώ στη συνέχεια συμμετείχε στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και τα πολιτικά τεκταινόμενα της Επανάστασης.

Το έργο Στοιχεία της Μεταφυσικής εστιάζει στην ανάλυση των γνωστικών διαδικασιών, όπως η αντίληψη, η συνείδηση, η προσοχή, η φαντασία, η μνήμη κ.ά. Ο συγγραφέας εμφανίζεται αντιμεταφυσικός και εμπειριοκρατικός, καθώς η έννοια της μεταφυσικής καταλήγει σε ανθρωπολογική γνωσιοθεωρία, που αποτελεί προϋπόθεση για την τελείωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Στις σελ. 300-301 διεξάγεται συζήτηση περί του αυτεξουσίου του ανθρώπου, το οποίο εξομοιώνεται με την ελευθερία: κατά τον συγγραφέα, ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως αυτεξούσιος, άρα εκ φύσεως και ελεύθερος. Αντίθετα, «ειμαρμένιοι» (< ειμαρμένη ‘μοίρα, πεπρωμένο’) ονομάζονται «όσοι δοξάζουσι μη αυτεξούσιον τον άνθρωπον».