Page 344 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

II.8.Δ
Η μόδα
του Φιλελληνισμού
«Σηκωθείτε, οπλιστείτε, εκδικηθείτε, περήφανοι Έλληνες»
Ελληνική Ωδή, στο πρόγραμμα της όπερας
του G.A. Rossini Η πολιορκία της Κορίνθου, 1826
Η ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ δεν περιορίστηκε μόνον στις κύριες εικαστικές τέχνες (αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική), αλλά διαδόθηκε εξίσου – και ακόμη περισσότερο – στις εφαρμο- σμένες και διακοσμητικές τέχνες.
Η χαρακτική, με τις πολλαπλές χρήσεις της – ως αυτόνομα τυπώ- ματα ή ως εικονογράφηση εντύπων και αντικειμένων – διέδωσε σκηνές και μορφές της Ελληνικής Επανάστασης.
Τα φιλελληνικά θέματα, αυτούσια ή σε παραλλαγές, αναπαρά- χθηκαν σε αντικείμενα χρηστικά, αλλά και με αισθητική αξία, δημιουργώντας την κατηγορία των φιλελληνικών καλλιτεχνη- μάτων. Επιτραπέζια ωρολόγια, πιάτα και βάζα διαφόρων τύπων, αγαλματίδια και μικρογλυπτά για πολλαπλές χρήσεις, αντικείμενα καλλωπισμού και ένδυσης, πλημμύρισαν τα φιλελληνικά σπίτια με φιγούρες των ρομαντικών επαναστατών της Ελλάδας. Πολλά δε από αυτά τα τεχνουργήματα διατίθενται σε εκθέσεις τέχνης και δημοπρασίες «προς όφελος των Ελλήνων», προκειμένου δη- λαδή να συγκεντρωθούν χρήματα για την Ελληνική Επανάστα- ση, καθιστώντας έτσι την φιλελληνική τέχνη καλώς εννοούμενη στρατευμένη τέχνη.
Με αυτή την διάχυση της φιλελληνικής εικονογραφίας στον οπτικό πολιτισμό της Δύσης, η Ελληνική Επανάσταση κατέστη μόδα στην καθημερινή ζωή και αισθητική, τάση η οποία μάλιστα εξακολούθησε και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, μέχρι τουλάχιστον τα μέσα του 19ου αιώνα. Η φιλελληνική τέχνη για τον ελληνικό Αγώνα της Ανεξαρτησίας, και δη τα φιλελληνικά τεχνουργήματα, αποτελούν ένα μοναδικό φαινόμενο στην πα- γκόσμια ιστορία των τεχνών.
344 ΑΝΤΙΚΡIΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
II.8.Δ.1
Γαλλική βιοτεχνία «Vieux Paris»
Ο Μιαούλης καταλαμβάνει τουρκικό πλοίο
βάζο από πολύχρωμη πορσελάνη με χρυσή διακόσμηση, ύψος 26 εκ. Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη
II.8.Δ.2
Γαλλική βιοτεχνία «Vieux Paris»
Ελληνική εμπροσθοφυλακή
βάζο από πολύχρωμη πορσελάνη με χρυσή διακόσμηση, ύψος 29 εκ. Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη
II.8.Δ.3
Γαλλική βιοτεχνία «Vieux Paris»
Η πιστολιά
βάζο από πολύχρωμη πορσελάνη με χρυσή διακόσμηση, ύψος 38 cm Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη
II.8.Δ.4
Γαλλικό εργαστήριο
Ο Όρκος του Έλληνα, περ. 1825-50
βάζο από πορσελάνη με παράσταση ζωγραφισμένη στο χέρι, ύψος 30 εκ. Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων, αρ. ευρ. 877
Η ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ βρήκε πρόσφο- ρο πεδίο στα διακοσμητικά βάζα. Τα γαλλικά εργαστήρια, ιδίως η επονομαζόμενη βιοτεχνία «Vieux Paris», παρήγαγαν κατά το β ́ τέ- ταρτο του 19ου αιώνα περίτεχνα βάζα από πορσελάνη, με διάφορα επίχρυσα καλλωπίσματα, ενώ το σώμα του βάζου διακοσμείται με ζωγραφισμένες στο χέρι παραστάσεις, εμπνευσμένες από επεισό- δια της Ελληνικής Επανάστασης.
Στο βάζο με τον Μιαούλη να καταλαμβάνει τουρκικό πλοίο έχουμε έγχρωμη απόδοση του ομόθεμου χαρακτικού του H.C. Loeillot, ενώ το συγκεκριμένο θέμα κοσμεί και πιάτο της σειρά Montereau.
Στην Ελληνική εμπροσθοφυλακή, σε ασπόμαυρη απόδοση, ένας Έλληνας πολεμιστής παραφυλάει σκεπτικός, ενώ άλλοι στο βάθος συνομιλούν.
Η πιστολιά απεικονίζει έφιππη μονομαχία Τούρκου με Έλληνα, ενώ ο τελευταίος καταφέρνει να πυροβολήσει τον αντίπαλό του εξ επα- φής. Στο βάθος, εξελίσσεται σκηνή μάζης, αποδοσμένη δεξιοτεχνι- κά, με μικρογραφική διάθεση.
Το βάζο με τον Όρκο του Έλληνα έχει ως πρότυπο την ομόθεμη (“Le serment du Grec”) λιθογραφία του H.C. Loeillot. Ο αγωνιστής στο κέντρο τείνει το χέρι του στον σταυρό, ενώ η γυναίκα του πα- ρακολουθεί προσευχόμενη.