Page 55 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!
P. 55
ΠΕΡΙΣΤΥΛΙΟ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ
I.1.13
Η Σχολή των Αθηνών
Τοιχοτάπητας με πρότυπο τη νωπογραφία του Ραφαήλ στις Αίθουσες του Βατικανού (1509-11) Βιοτεχνία των Gobelins, εργαστήριο του Audran υιού, ύφανση μεταξύ 1779 και 1785, 8η έκδοση
υψηλό στημόνι, μαλλί, μετάξι, ζωγραφισμένο σχέδιο (πρότυπο σε μεγάλη κλίμακα για την εκτέλεση του τοιχοτάπητα, λάδι σε καμβά) του Louis II de Boullogne (1654-1733), υποτρόφου στη Γαλλική Ακαδημία της Ρώμης μεταξύ 1675 και 1679. Δάνειο του Mobilier national (Εθνική Συλλογή Επίπλων της Γαλλίας, Παρίσι)
με την ευγενική συναίνεση του Προέδρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης
Η ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΩΝ Α Θ Η Ν Ω Ν φιλοτεχνήθηκε μεταξύ του 1508 και 1511 για το κεντρικό θέμα του διαμερίσματος του πάπα Ιουλίου Β ́ στο Βατικανό, πριν φιλοξενηθεί σε αυτό η ιδιωτική του βιβλιοθήκη, που αργότερα ονο- μάστηκε Αίθουσα της Υπογραφής. Από τη στιγμή της δημιουργίας του, ο κύκλος αυτός των ζωγραφικών συνθέσεων από τον Ραφαήλ και το εργαστήριο του, απέκτησε μεγάλη αίγλη στη Δύση και τα έργα του Ιτα- λού καλλιτέχνη έγιναν αντικείμενα θαυμασμού, θεω- ρούμενα στη Γαλλία του β ́ μισού του 17ου αιώνα ως τα απόλυτα έργα προς μίμηση. Έτσι, από την ίδρυση της Γαλλικής Ακαδημίας στη Ρώμη, το 1666, οι υπό- τροφοι αναλάμβαναν να ετοιμάσουν πολύ ακριβή αντίγραφα των νωπογραφιών. Αυτά τα αντίγραφα, ζωγραφισμένα με λάδι πάνω σε καμβά, πραγματο- ποιούντο με τη βοήθεια υφασμάτων τοποθετημένων απ’ ευθείας πάνω στις νωπογραφίες, επιτρέποντας τη διατήρηση της αυθεντικής τους μεγαλοπρέπειας, και ακολούθως στέλνονταν στο Παρίσι.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Louvois, επίτροπος οικοδο- μημάτων, τεχνών και κατασκευών, ο οποίος διαδέ- χθηκε τον Colbert, ανέσυρε μία ιδέα του προκατόχου του: τη μεταφορά σε τοιχοτάπητα των φημισμένων έργων ζωγραφικής της Αναγέννησης. Το 1683, λοι- πόν, δημιουργεί στο περίφημο εργοστάσιο της Συλ- λογής Επίπλων του Στέμματος, της οικογένειας Go- belins, την πρώτη ύφανση ενός συνόλου σύμφωνα με τα αντίγραφα των νωπογραφιών του Ραφαήλ στο Βατικανό. Στο διάστημα από το 1683 μέχρι το 1794, το σύνολο από τις Αίθουσες του Βατικανού γνώρισε εννέα υφαντές εκδόσεις. Ο παρών τοιχοτάπητας, που απεικονίζει την Σχολή των Αθηνών, την πρώτη και πιο συχνά παρουσιασμένη σκηνή από τα παπικά διαμε- ρίσματα, αποτελεί μέρος του όγδοου συνόλου των αιθουσών του Βατικανού, της προτελευταίας δηλαδή ύφανσης.
Στο εργοστάσιο των Gobelins, η σύνθεση του ζωγρα- φικού αντιγράφου της Σχολής των Αθηνών τροποποι-
ήθηκε ελαφρά από μία ομάδα ζωγράφων χαρτιού (cartonniers), οι οποίοι επεξεργάστηκαν την προσαρ- μογή της ώστε να χρησιμεύσει ως μοντέλο κατά την εκτέλεση της ύφανσης του τοιχοτάπητα. Κατά συνέ- πεια, περιορίστηκε καθ’ ύψος και μεγεθύνθηκε στις γωνίες των υψηλών σημείων για να μεταγραφεί το τοξωτό περίγραμμα της νωπογραφίας του θόλου πάνω στο ορθογώνιο σχήμα του τοιχοτάπητα.
Οι τοιχοτάπητες των Αιθουσών του Βατικανού επι- τρέπουν την κατά κυριολεξία μεταφορά της διακό- σμησης του ανακτόρου των Παπών, με την πλήρη αποτύπωσή της, μέσω της παρεμβολής μιας άλλης τεχνικής, η οποία αγγίζει την τελειότητα χάρη στους Γάλλους καλλιτέχνες και τεχνίτες του 17ου και 18ου αιώνα.
Οκτώ νωπογραφίες απετέλεσαν αντικείμενο μεταφο- ράς σε τοιχοτάπητες: Η Σχολή των Αθηνών, Η Μάχη του Κωνσταντίνου, Το Όραμα του Κωνσταντίνου, Η Λει- τουργία στη Bolsena, Ο Αττίλας εκδιωκόμενος από τη Ρώμη, Ο Παρνασσός, Η Εκδίωξη του Ηλιόδωρου από τον Ναό και Η Πυρκαγιά στο Borgo. Χωρίς αμφιβολία όμως η Σχολή των Αθηνών παραμένει, ακόμα και σή- μερα, καθ’ ομοίωση της νωπογραφίας, η πιο συχνά εικονιζόμενη σύνθεση.
Αυτός είναι πιθανόν ο λόγος που ήδη από την επο- χή της δημιουργίας τους, στα χρόνια του Λουδοβίκου ΙΔ ́ και των διαδόχων του, οι τοιχοτάπητες παρουσι- άστηκαν σε πολυάριθμες περιπτώσεις, είτε σε βασι- λικές τελετές – όπως η μύηση του Λουδοβίκου ΙΕ ́ – είτε ανεπτυγμένες μέσα στα ανάκτορα ηγεμόνων. Δύο υφάνσεις της Σχολής των Αθηνών, στις οποίες ανήκει ο παρών τοιχοτάπητας, υφασμένος λίγο πριν την Γαλ- λική Επανάσταση, εκτίθενται εδώ και πολλά χρόνια στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, τόπο όπου συζητούνται και μορφοποιούνται οι νόμοι στη Γαλλία.
Ακριβώς λοιπόν εξ αιτίας του θέματός τους οι συ- γκεκριμένοι τοιχοτάπητες επελέγησαν για αυτόν τον τόσο συμβολικό τόπο της Δημοκρατίας.
Η ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Από την Αρχαιολατρία στον Φιλελληνισμό 55
