Page 22 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

22 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
θεσμικό, με τη συγκρότηση διοίκησης και στρατού, λειτουργιών οικονομίας και παιδείας (ενότητα ΙΙ.7 Η συγκρότηση του Κράτους), και μία για τη διάδοση του Φιλελληνισμού και την αποφασιστική συμβολή του στην επιτυχία της ελληνικής υπόθεσης (ενότητα ΙΙ.8 Το φαινόμενο του Φιλελληνισμού). Επιπλέον, ως εμβόλιμη και καταληκτήρια, παρουσιάζεται μία ενότητα με σημαντικά έργα τέχνης, ευρωπαϊκά και ελλη- νικά, που παρουσιάζουν την εικαστική αποτύπωση της Ελληνικής Επανάστασης κατά τρόπο εμβληματικό και σε βάθος χρόνου (ενότητα ΙΙ.9 Η εικαστική μνημείωση του Αγώνα).
Τέλος, η αίθουσα Υπασπιστών μετασχηματίστηκε σε Ηρώον του Αγώνα (ΙΙΙ), στο οποίο συντελείται η εξοικείωση των επισκεπτών με τους λόγους και τις πράξεις των πρωταγωνιστών του, αλλά επιχειρείται και ευρύτερη ανασύνθεση του αξιακού και συμβολικού πλαισίου εντός του οποίου εγγράφεται η δράση τους. Οι ήρωες του «ξίφους» (ενότητες ΙΙΙ.1-9), που πήραν στα χέρια γιαταγάνια και τουφέκια, ενώνουν τις δυνάμεις τους με τους ήρωες της «γραφίδας» (ενότητα ΙΙΙ.10), οι οποίοι με πολιτικά φυλλάδια εθνε- γερτικού περιεχομένου, δοκίμια πατριωτικού χαρακτήρα και λογοτεχνικά έργα έδωσαν τον δικό τους ωφέλιμο αγώνα, κι από κοινού μας χάρισαν το πολύτιμο αγαθό της Ελευθερίας.
Αποχωρώντας ο θεατής από τον εκθεσιακό χώρο, ως «Αποχαιρετισμό στα όπλα», απαντά ορισμένα κεί- μενα και εικόνες των ετών αμέσως μετά την Επανάσταση, που εξυμνούν και κατοχυρώνουν ιστορικά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, με νωπές ακόμη τις μνήμες του.
Συνολικά, οι μεγάλες και οι επιμέρους θεματικές ενότητες αποσκοπούν στην ολόπλευρη ανάδειξη όλων των κρίσιμων παραμέτρων σε αυτήν τη σύνθετη πορεία του Ελληνισμού προς την ελευθερία, διαμορφώ- νοντας μια πολυεπίπεδη εκθεσιακή αφήγηση, η οποία χωροταξικά και νοηματικά αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, σε τρεις ουσιαστικά αίθουσες και αντίστοιχες μεγάλες ενότητες, ενώ αρκετές ακόμη υπο-ενό- τητες και ειδικές θεματικές την πλαισιώνουν πολυπρισματικά.
Προγραμματικά τέθηκε ως terminus ante quem για το εκθεσιακό αφήγημα και το τεκμηριωτικό του υλικό το 1834, έτος μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Αθήνα, έτσι ώστε οι παρατιθέμενες πηγές να είναι κατά το δυνατόν εγγύτερες προς τα ιστορούμενα γεγονότα, μεταφέροντας στον επισκέπτη και την επισκέπτρια τον σχεδόν συγχρονικό τους απόηχο και αναδεικνύοντας τις πρώιμες προσλήψεις της Επανάστασης.
Μια άλλη μεθοδολογική επιλογή αφορά την παρουσία στην Έκθεση μόνο πρωτότυπων, αυθεντικών τεκμηρίων, χωρίς καθόλου ψηφιακές αναπαραγωγές, ασχέτως της σπουδαιότητάς τους. Με αυτό το σκεπτικό, 367 μοναδικά φορητά τεκμήρια έρχονται σε «συνομιλία» με το μνημειακό σύνολο νωπογρα- φιών του Μεγάρου της Βουλής, προκειμένου να «ζωντανέψουν» με κείμενο και εικόνα την πορεία των Ελλήνων για την κατάκτηση της Ελευθερίας.
Σε ό,τι αφορά την τυπολογία των εκθεμάτων, σημαντικό ποσοστό του εκθεσιακού υλικού κατέχουν τα έργα τέχνης και η εικονογραφία κάθε είδους: πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικά, αγαλματίδια και μετάλ- λια, καθώς και εικαστικά καλλιτεχνήματα – όπως διακοσμητικά βάζα, πιάτα και ωρολόγια – εικονογρα- φούν σκηνές από τις μάχες και τους πρωταγωνιστές τους. Τα πλείστα αυτών των εικαστικών τεκμηρίων, σημαντικής όχι μόνον ιστορικής αλλά και καλλιτεχνικής αξίας, είναι παράγωγα του φιλελληνικού κινήμα- τος, όπως αυτό αναπτύχθηκε ιδίως κατά το β ́ τέταρτο του 19ου αιώνα και εξής. Πολλά από αυτά τα εκθέματα προέρχονται από τη Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής, ενώ σημαντικό αριθμό επιλεγμένων κομματιών, αντιπροσωπευτικών της διάχυσης της φιλελληνικής τέχνης στο ευρωπαϊκό κοινό, δάνεισε γενναιόδωρα στην Έκθεση η περίφημη Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη, που από μόνη της συγκροτεί ουσιαστικά ένα μοναδικό θεματικό μουσείο. Εκφράζουμε τις εγκάρδιες ευχαριστίες μας προ- σωπικά στον άοκνο συλλέκτη και θερμό ευπατρίδη κ. Μιχάλη Βαρκαράκη. Μεμονωμένα έργα τέχνης, απαραίτητα για την μουσειακή αφήγηση, δάνεισαν οι κ.κ. Μιχάλης Νταής και Ηλίας Μπουμπουρής, στους οποίoυς εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας.