Page 252 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

26.Hertslet, The map of Europe, τ. 2, έγγραφο αρ. 159 ̇ [Foreign Office], Papers relative to the affairs of Greece, 1826-1832, σ. 283-294· Χρήστου, Τα σύνορα του ελληνικού κράτους, τ. 1,
σ. 229-239, 244-247· «Convention between Great Britain, France, and Russia, on the one part, and Bavaria on the other, relative to the sover- eignty of Greece, signed at London, May 7, 1932», The American Journal of International Law, 12. 2 (supplement), 1918, σ. 68-74· Recueil des Traités, σ. 33-62· Γεώργιος Λάιος, «Η εκλογή του Όθωνος ως βασιλέως της Ελλάδος και η επικύρωσις αυτής υπό της εν Προνοία Εθνοσυνελεύσεως», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, 19, 1967-1970, σ. 167- 198· Ανδρεάδης, Ιστορία των εθνικών δανείων, σ. 75-84.
27.Hertslet, The map of Europe, τ. 2, έγγραφο αρ. 161· Χρήστου, Τα σύνορα του ελληνικού κράτους, τ. 1, σ. 239- 243· Recueil des Traités, σ. 64-70, 74-76· Constantopoulou (επιμ.), The foundation, σ. 37-44· Ελευθέριος Πρεβελάκης, «Ο Διακανονισμός της Κωνσταντινουπόλεως, 9/21 Ιουλίου 1832», Μνημοσύνη, 5, 1974-1975, σ. 201-283.
28.Foreign Office, British and foreign state papers, 1833-1834, τ. 22, Ridgway, Λονδίνο 1847, σ. 931-945· Χρήστου, Τα σύνορα του ελληνικού κράτους, τ. 1, σ. 248-251.
29.Recueil des Traités, σ. 86-95· Ιωάννης Χ. Πούλος, Τα πρώτα σύνορα της νεωτέρας Ελλάδος, Μυρτίδης,
Αθήνα 1965, σ. 70-81· Δασκαλάκης (επιμ.), Κείμενα-πηγαί της ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως, σ. 1079-1101· Χρήστου, Τα σύνορα του ελληνικού κράτους, τ. 1, σ. 252-265. Η χρονική παρέλκυση της επιτόπιας χάραξης της μεθοριακής γραμμής οφειλόταν κατά κύριο λόγο στην κακή ποιότητα των χαρτών πάνω στους οποίους είχαν βασιστεί οι διπλωματικές διευθετήσεις. Τα μέλη της μικτής επιτροπής συχνά διαπίστωναν αναντιστοιχίες ανάμεσα στη χαρτογραφική απεικόνιση και στη γεωγραφική πραγματικότητα.
Ο ΤΕΛΙΚΟΣ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
Η δολοφονία του Καποδίστρια βύθισε την Ελλάδα στο χάος και έφερε τους Έλληνες στα πρόθυρα νέου εμφύλιου πολέμου. Η κατάσταση αυτή ώθησε τις τρεις Δυνάμεις να ασχοληθούν με το ζήτημα της επιλογής του προσώπου που θα αναλάμβανε τον ελληνικό θρόνο. Στις αρχές του 1832, ο επικρατέστερος υποψήφιος ήταν ο πρίγκιπας Όθων της δυναστείας των Βίττελσμπαχ, δευτερότοκος γιος του φιλέλληνα βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α ́. Οι αντιρρήσεις αφενός της Ρωσίας για το ότι ο Όθων δεν ήταν ορθόδοξος, αφετέρου της Βρετανίας και της Γαλλίας για το γεγονός ότι ήταν ανήλικος, τελικά κάμφθηκαν κάτω από την πιεστική ανάγκη άμεσης διευθέτησης ενός ζητήματος που παρέμενε σε εκκρεμότητα για σχεδόν δύο χρόνια.
Στις 25 Απριλίου/7 Μαΐου 1832, οι τρεις Δυνάμεις και η Βαυαρία υπέγραψαν στο Λονδίνο ειδική Συνθήκη, η οποία επισημοποίησε την εκλογή του Όθωνα. Η ελληνική Εθνοσυνέλευση μόνο εκ των υστέρων επικύρωσε την άνοδο του Βαυαρού πρίγκιπα στον ελληνικό θρόνο. Η Συνθήκη του Λονδίνου προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα ήταν κράτος μοναρχικό και θα τελούσε υπό την εγγύηση της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας. Περιέγραφε, επίσης, τους όρους διαδοχής του Όθωνα, αποκλείοντας παράλληλα στο διηνεκές την ένωση του ελληνικού και του βαυαρικού στέμματος. Δεδομένου ότι την ώρα της υπογραφής της Συνθήκης ο νεαρός πρίγκιπας δεν είχε συμπληρώσει καν το 17ο έτος της ηλικίας του, διευκρινιζόταν ότι η ενηλικίωσή του θα πραγματοποιούνταν όταν θα γινόταν 20 ετών. Έως τότε, τη βασιλική εξουσία θα αναλάμβανε να ασκήσει εξ ονόματός του τριμελής αντιβασιλική επιτροπή, την οποία θα διόριζε ο πατέρας του Όθωνα. Η Βαυαρία δεσμευόταν να αποστείλει στην Ελλάδα στρατιωτική δύναμη 3.500 ανδρών, ενώ οι τρεις Δυνάμεις αναλάμβαναν την υποχρέωση να εγγυηθούν ένα δάνειο ύψους 60.000.000 φράγκων, το οποίο θα μπορούσε να συνάψει ο Όθων ως βασιλιάς της Ελλάδας.26
Εκείνο που απέμενε πλέον ήταν η τυπική εξασφάλιση της συναίνεσης της οθωμανικής κυβέρνησης για όλα όσα είχαν συμφωνήσει μεταξύ τους οι τρεις Δυνάμεις. Έτσι, το κύριο βάρος των διπλωματικών τους προσπαθειών ρίχτηκε στην προσπάθεια αναγνώρισης εκ μέρους του σουλτάνου της οριοθετικής γραμμής που οι ίδιες είχαν προκρίνει με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1831. Οι συνδυασμένες ενέργειές τους δεν άργησαν να έχουν αποτέλεσμα, το οποίο αποκρυσταλλώθηκε στις 9/21 Ιουλίου 1832 στη συνομολόγηση του Διακανονισμού της Κωνσταντινούπολης ανάμεσα στις τρεις Δυνάμεις και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Βάσει αυτού, η Υψηλή Πύλη αποδέχθηκε τη συνοριακή γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Σε αντιστάθμισμα για τις εδαφικές απώλειες που είχε υποστεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Ελλάδα ήταν υποχρεωμένη να της καταβάλει αποζημίωση ύψους 40.000.000 τουρκικών γροσιών27.
Στις 18/30 Αυγούστου 1832, οι τρεις Δυνάμεις επικύρωσαν τον Διακανονισμό της Κωνσταντινούπολης, απορρίπτοντας παράλληλα τα τουρκικά αιτήματα περί επιστροφής στην Υψηλή Πύλη των Βόρειων Σποράδων. Αντίθετα, εισηγήθηκαν την παροχή αυτονομίας στη Σάμο (η οποία, παρά την εντυπωσιακή της συμμετοχή στην Επανάσταση, έμεινε εκτός των ορίων της ελληνικής επικράτειας), πρόταση που έγινε αποδεκτή από την οθωμανική πλευρά.28 Σε εφαρμογή αυτών των αποφάσεων, μία πενταμελής μικτή επιτροπή, αποτελούμενη από εκπροσώπους της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ελλάδας, ανέλαβε το έργο της επιτόπιας χάραξης της
ελληνοτουρκικής μεθορίου, διαδικασία που δεν ολοκληρώθηκε παρά μόνο τον Δεκέμβριο του 1835,
δίνοντας έτσι οριστική μορφή στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
252 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
29