Page 32 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!
P. 32
Έλληνες στα ερείπια
του ναού της Ήρας στη Σάμο εικονογράφηση στην έκδοση του comte de Choiseul-Gouffier
Voyage pittoresque de la Grece,
τόμ. 1, Παρίσι 1782
Βιβλιοθήκη της Βουλής
[αρ. κατ. Ι.1.2]
9. Κουτσογιάννης 2015, 100 κ.ε.
10. Middleton 2004, Κουτσογιάννης 2012, 31, Koutsogiannis 2014, 83 αρ. 15, Κουτσογιάννης 2015, 102, Κουτσο- γιάννης 2018, 399.
11. Stoneman 1996, 189 κ.ε., Soros 2006, 596 αρ. 36-37, Koutsogiannis 2014, 86 αρ. 17, Κουτσογιάννης 2015, 104-106, Κουτσογιάννης 2018, 399.
12. Γενικά βλ. Τσιγκάκου 1981, Stoneman 1996, Stoneman 1998, Κου- τσογιάννης 2012, Koutsogiannis 2014, Κουτσογιάννης 2015, Κούρια 2016, Κουτσογιάννης 2018.
13. Στο έργο του «Σκέψεις για την μίμη- ση των ελληνικών έργων στη ζωγρα- φική και τη γλυπτική» (Johann Joachim Winckelmann, Gedanken über die Nachahmung der griechischen Werke in der Malerei und Bildhauerkunst, Dresden 1755). Βλ. Βίνκελμαν 1996, 7, Έργουιν 1999, 26.
14. Ευρύτερα βλ. Noe 1994, Konstantinou 1998, Hess - Agazzi – Décultot 2009, Harloe - Momigliano - Farnoux 2018.
ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΕΣ ΤΗΣ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗΣ ΕΛΛΗΝΟΜΑΝΙΑΣ
Από τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά, οι περιηγητές του Grand Tour στρέφονται συστηματικά στην Ελλά- δα, μελετούν και αποτυπώνουν τις αρχαιότητές της, τις οποίες και δημοσιεύουν σε μνημειακές εκδόσεις9.
Ο αρχιτέκτων Julien-David Le Roy επισκέπτεται το 1755 την Αττική και την Πελοπόννησο και εκδίδει μια σειρά αρχαιοτήτων τους, με τίτλο «Τα ερείπια των πλέον ωραίων μνημείων της Ελλάδας» (Les ruines des plus beaux monuments de la Grèce, Παρίσι 1758)10, με έμφαση στην ερειπιογραφική εντύπωση και την «γραφική» αισθητική. Αντίστοιχα, η αισθητική του «υψηλού», που θέλει τα αρχαία μνημεία αποδοσμένα με καθαρή γραμμικότητα, δεσπόζει στο μνημειώδες έργο των Άγγλων ζωγράφων και αρχιτεκτόνων James Stuart και Nicholas Revett για τις «Αρχαιότητες των Αθηνών» (The Antiquities of Athens), από- τοκο πολύχρονης και λεπτομερούς εργασίας (1751-1753), εκδοθέν όμως σταδιακά, αρκετά αργότερα (4 τόμοι, 1762-1816)11. Επομένως, Γάλλοι και Άγγλοι πρωτίστως αρχαιολάτρες κάθε ιδιότητας (αρ- χαιογνώστες, περιηγητές, λόγιοι, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, συλλέκτες) πρωτοστάτησαν στην εκ νέου ανακάλυψη των ελληνικών μνημείων, στη γνωστοποίησή τους μέσω έντυπων εικονογραφημένων έργων στη Δύση και στην καθιέρωσή τους ως καλλιτεχνικά πρότυπα12.
Σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο την πρωτοκαθεδρία της ελληνικής αρχαιότητας – έναντι της ρωμαϊκής – προασπίστηκε, επιτυχώς, ένας Γερμανός θεωρητικός. Ο Johann Joachim Winckelmann, αν και δεν επι- σκέφθηκε την Ελλάδα, υποστήριξε ήδη το 1755 ότι «η αίσθηση του ωραίου που διαρκώς περισσότερο απλώνεται στον κόσμο άρχισε να διαμορφώνεται για πρώτη φορά κάτω από τον ελληνικό ουρανό»13 και προέτρεπε στη μίμηση των Αρχαίων. Αργότερα, εξέδωσε μία «Ιστορία της τέχνης της Αρχαιότητας» (Geschichte der Kunst des Alterthums, Δρέσδη 1764), όπου έθεσε τις βάσεις για την περιοδολόγηση της αρχαίας τέχνης, εμμένοντας στην ελληνική.
Η αρχαιοδιφία παίζει καθοριστικό ρόλο στην τέχνη του ευρωπαϊκού Νεοκλασικισμού αναφορικά με την εικονοποίηση αρχαιοελληνικών θεμάτων και ευρύτερα την εικαστική αποτύπωση του μύθου της Ελλά- δας κατά τη νεωτερικότητα14. Προς τα τέλη του 18ου αιώνα ο περιηγητισμός επί ελληνικού εδάφους θα στραφεί και στη νεοελληνική πραγματικότητα. Ο Pierre-Augustin Guys στο «Λογοτεχνικό ταξίδι του στην
32 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
