Page 80 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

1.2.1
Καισάριος Κωνσταντίνος Δαπόντες
Τράπεζα πνευματική
Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, 1778 Βιβλιοθήκη της Βουλής
Ο ΚΑΙΣΑΡΙΟΣ ΔΑΠΟΝΤΕΣ, γεννημένος το 1713 ή 1714 στη Σκόπελο, υπήρξε από τους ση- μαντικότερους λογίους, στιχουργούς, μεταφραστές και χρονογράφους του 18ου αιώνα. Μετά από μα- κρά υπηρεσία σε δημόσια αξιώματα, το 1753, απο- γοητευμένος από τον εγκόσμιο βίο, μετά και τον θάνατο της γυναίκας του, χειροτονήθηκε μοναχός. Το 1757 προσχώρησε στη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, όπου επιδόθηκε, μεταξύ άλλων, στην αντιγραφή χειρογράφων. Το έργο Τράπεζα πνευματι- κή (1778) περιλαμβάνει δεκαπέντε ιστορικούς, ηθι- κούς και εγκωμιαστικούς λόγους, πνευματική τροφή για τους αναγνώστες. Στην ανατύπωση της έκδοσης συμπεριελήφθησαν και πέντε χρυσόβουλα της μονής Ξηροποτάμου, ώστε «κατά πρώτον εκ του έργου τού- του του Δαπόντε έμαθεν ο επιστημονικός κόσμος περί σωζομένων εν Άθω επισήμων εγγράφων».
I.2.2
Ιώσηπος Μοισιόδαξ
Θεωρία της Γεωγραφίας
80 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!
Βιέννη: Παρά τω Ευγενεί, και Αυτοκρατορικώ ή Βασιλικώ Τυπογράφω Ιωάννη Θωμά τω από Τράττνερν, 1781 Βιβλιοθήκη της Βουλής
Ο ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΣ ΙΩΣΗΠΟΣ ΜΟΙ- ΣΙΟΔΑΞ (π.1725-1800),μίααπότιςσημαντικότερες φυσιογνωμίες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, διατρά- νωσε στο έργο του με τόλμη την ανάγκη της πολιτισμικής ανανέωσης του βαλκανικού χώρου και της ευθυγράμμι- σής του με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η πίστη του Μοισι- όδακα στη μεταμορφωτική δύναμη της παιδείας είναι τόσο ισχυρή, ώστε να οραματίζεται τον εξανθρωπισμό ακόμη και των Οθωμανών κρατούντων μέσα από τα διαφωτιστικά κηρύγματα.
Στη Θεωρία της Γεωγραφίας εκθέτει τις απόψεις του για
την επιστήμη και τη φυσική φιλοσοφία, τασσόμενος υπέρ της ηλιοκεντρικής θεωρίας. Το σύγγραμμα εντάσσεται σε μια ευρύτερη κατηγορία επιστημονικών πραγματει- ών -μεταφράσεων και ερανισμάτων- που κυκλοφορούν στα χρόνια της ωρίμανσης του Διαφωτισμού, αποτυπώ- νοντας μια διαφορετική συνείδηση για τον γεωγραφικό χώρο ως πεδίο της εγκόσμιας ζωής, με δεσπόζουσα τη γεωγραφία του πολιτισμού. Στο ίδιο έργο, συμμετέχο- ντας στη ζωηρή περί γλώσσας συζήτηση της εποχής του, ο Μοισιόδακας υποστηρίζει ορθολογικά την το- ποθέτησή του υπέρ του απλού ύφους στον επιστημο- νικό λόγο και την εκπαίδευση.