Page 88 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!

1.2.17
Νεόφυτος Βάμβας
Στοιχεία της Φιλοσοφικής Ηθικής
Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, 1818 Βιβλιοθήκη της Βουλής
Ο ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β Α Μ Β Α Σ (1776-1855), γεννημένος στη Χίο, το 1808 μετέβη στο Παρίσι, όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Τον Απρίλιο του 1821 βρέθηκε στην Ύδρα, όπου γνώρισε τον Δ. Υψηλάντη, τον οποίο ακολούθη- σε ως γραμματέας στις μάχες που έδωσε, ενθουσιά- ζοντας τους αγωνιστές με τις ομιλίες του. Απογοητευ- μένος εν συνεχεία από τις εμφύλιες διενέξεις, αποφά- σισε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο εκπαιδευτικό του έργο, διδάσκοντας στην Ιόνιο Ακαδημία, στη Σύρο και τελικά, από το 1837, ως καθηγητής της Φιλοσο- φίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών – μάλιστα, αναδεί- χθηκε και πρύτανης του Αθήνησι Πανεπιστημίου.
1.2.18
Κωνσταντίνος Κούμας
Σύνταγμα Φιλοσοφίας, τόμ. Α ́
Βιέννη: Εκ της Τυπογραφίας Ιωαν. Βαρθ. Τεσεβεκίου, 1818 Βιβλιοθήκη της Βουλής
ΤοέργοτουΣτοιχείατηςΦιλοσοφικήςΗθικήςαντανακλά το ενδιαφέρον των Νεοελλήνων Διαφωτιστών για την Ηθική, εντεταγμένη στο ευρύτερο πλαίσιο της φιλοσοφί- ας. Τρία έργα συνεισέφεραν προς αυτή την κατεύθυνση: η Ηθική του Κωνσταντίνου Κούμα (1843), τα Στοιχεία Ηθικής του Βενιαμίν Λεσβίου και τα Στοιχεία της φιλοσο- φικής ηθικής του Νεοφύτου Βάμβα (1853). Ο ορισμός της ηθικής από τον Βάμβα ως επιστήμης των ανθρωπί- νων ηθών, που ως σκοπό έχει «την μετά λόγου πράξιν της αρετής», εκκινεί από δύο ηθικές αρχές, τον Θεό και το λογικό. Ενδεικτική των απόψεών του είναι η θεώρηση των ηθικών αρρωστημάτων ως «χειρότερων και πλέον επικινδύνων» από τα σωματικά (σελ. ι ́-ια ́).
Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΜΑΣ (1777- 1836), Λαρισαίος λόγιος, φιλόσοφος και μεταφρα- στής λογοτεχνικών έργων, έμαθε τα πρώτα γράμματα στην περίφημη Σχολή του Τυρνάβου (γνωστή και ως «Ελληνομουσείο»). Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και απέκτησε μεγάλη φήμη ως οργανωτής σχολείων σε διάφορα μέρη της Ελλάδος.
Στο συγκεκριμένο, τετράτομο έργο του Κούμα οφεί- λεται η εισαγωγή της συστηματικής διδασκαλίας της φιλοσοφίας του Καντ στα ελληνικά σχολεία. Ασκώ- ντας κριτική στη Λογική του Condillac, ο συγγραφέας προσφέρει μια πλήρη επισκόπηση του γερμανικού φιλοσοφικού χώρου, αναδεχόμενος τα τρία καίρια θέματα της καντιανής φιλοσοφίας: την κριτική μέ- θοδο, τη θεωρία της υπερβατολογικής σύνθεσης και την ύπαρξη του ηθικού νόμου ως κατηγορικής προ- σταγής. Στη σελ. 117 του συγγράμματος παρουσιά- ζεται τυπολογία των παθών. Όπως ο ίδιος σχολιάζει στη σελ. 116, απευθυνόμενος προς τον αναγνώστη, «Έχεις δε αντικρύ σκελετόν τι τρόπον τινα» ή «δέν- δρον» των παθών με διακλαδώσεις, «δι’ ευκολίαν της περιληπτικής αυτών κατανοήσεως».
88 ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!