Page 73 - Αντικρίζοντας την Ελευθερία!
P. 73
κοινότητας σε αιχμαλωσία. Την πολιτική κοινότητα συγκροτούν οι εκκλησιαστικοί και πολιτειακοί θεσμοί δια των οποίων διοικείται και επίσης μετέχει στην άσκηση της εξουσίας των “κρατούντων” η αιχμάλωτη κοινότητα του ελληνικού έθνους. Πρόκειται κατά την κρίση του Καταρτζή για πολιτική οντότητα, η οποία δεν προσδιορίζεται μόνο από πολιτισμικά χαρακτηριστικά, θρησκεία, γλώσσα, παιδεία, αλλά κατ’ εξοχήν από την πολιτική της υπόσταση. Αυτή η πολιτική οντότητα είναι ένα αιχμάλωτο έθνος, “υποτελές σε άλλο επικρατέστερο”.4 Ο Καταρτζής το σκέφτεται αλλά δεν τολμά να το πει ρητά: αυτό το αιχμάλωτο έθνος είναι πλέον ώριμο για την ελευθερία.
Έτσι ωριμάζει μέσα στο χρόνο ο οραματισμός της ελευθερίας και καθίσταται αντικείμενο προβληματισμού και περίσκεψης ως προς τις προοπτικές πραγμάτωσής του, ως προς τη μετάβαση από τη θεωρητική ενατένιση και αναζήτηση στην πολιτική πράξη. Αυτή η μετάβαση, η μεταβολή της θεωρίας σε πράξη θα συντελεστεί από έναν μαχητικό οραματιστή που προερχόταν από τα διανοητικά περιβάλλοντα του Μοισιόδακα και του Καταρτζή, τον Ρήγα Βελεστινλή. Βρισκόμαστε πλέον στην εποχή των επαναστάσεων που συγκλονίζουν τον Δυτικό κόσμο κατά την περίοδο 1776-1848. Ο Ρήγας υπήρξε αυθεντικός εκφραστής της επαναστατικής εποχής, φορέας του πιο προωθημένου και ριζοσπαστικού ρεύματος που εκπορευόταν από τους κόλπους της Γαλλικής Επανάστασης, του Ιακωβινισμού. Ο Ρήγας, οι ιδέες και τα επαναστατικά του σχέδια συνιστούν στοιχεία του φαινομένου που έχει αποκληθεί από τον γάλλο ιστορικό Jacques Godechot, “la Grande Nation”, η εξάπλωση της επαναστατικής Γαλλίας στον κόσμο. Μέσα στο κλίμα της έξαρσης που δημιούργησαν οι γαλλικές επαναστατικές ιδέες, η πραγμάτωση του οράματος της ελευθερίας γίνεται για τον Ρήγα επιτακτική ανάγκη και επιταγή, πρόγραμμα βίου και οδοιπορικό προς την υπέρτατη θυσία.
Για τον Ρήγα το όραμα της ελευθερίας διέθετε συγκεκριμένο και ακριβές περιεχόμενο που εκφράστηκε με το επαναστατικό φυλλάδιο στο οποίο καταχώρισε το πολίτευμα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Οι ιδέες και οι πολιτειακές προτάσεις που ενσωματώνονται στο φυλλάδιο, Νέα πολιτική διοίκησις των κατοίκων
4. Δημήτριος Καταρτζής, Τα Ευρισκόμενα, επιμ. Κ. Θ. Δημαράς, Αθήνα 1960, σσ. 44-46.
Προσωπογραφία
του Ρήγα Φεραίου
εικονογράφηση στην έκδοση του Julius Curtius, Geschichte der Neu-Griechen, τόμος 1, Λειψία 1827
Βιβλιοθήκη της Βουλής
Ο οραματισμός της ελευθερίας 73
